به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد؛ سلسله کنفرانس_مناظرات مرآت_ با موضوع فلسفه سیاسی حجاب اجباری در روز سه‌شنبه 22 آبان ماه 97 در تالار شیخ طوسی دانشکده الهیات برگزار شد.

در این نشست محمد مختاری به عنوان مخالف و مطهره جاویدی، به عنوان موافق و تعدادی از دانشجویان و اساتید حضور داشتند.

محمد مختاری مساله حجاب را از پارادایم های مختلف مورد بررسی قرار داد. وی اظهار کرد: به طور کلی ما می‌توانیم هر سوژه ای را از زوایای مختلف بررسی کنیم. در مورد انسان می‌توانیم از زوایای مختلف به او نگاه کنیم؛ از نگاه علوم اجتماعی، علوم اقتصادی و علوم روانشناسی. اینها همه مجموعه علوم انسانی هستند که اگر انسان را از این علوم حذف کنید بی معنا می شوند. وقتی از یک نگاه و از یک زاویه به موضوعی نگاه می کنید، در دام خلط مبحث در آن موضوع نخواهید افتاد. در مورد مساله حجاب می توان از سه پارادایم صحبت کرد. در پارادایم اول تاثیر حجاب را در علوم انسانی مانند علوم اجتماعی و علوم اقتصادی بررسی می کنیم.
وی افزود: در علوم اجتماعی اوضاع و احوال حجاب در جامعه و یا تاثیر حجاب بر بزهکاری های اجتماعی را موشکافی می کنیم.  یا تاثیر حجاب بر اقتصاد در حوزه گردشگری را مورد بررسی قرار می دهیم. برای مثال گردشگرانی که به ایران می آیند، عده ای از آنها ممکن است نخواهند از آثار تاریخی لذت ببرند و بخواهند تفریح کنند و به همین خاطر احساس ناخوشایندی از داشتن حجاب تجربه کنند و یا صنعت پورن که به خاطر حجاب نمی توان آن را به کار برد در حالیکه در بسیاری از کشور ها خیلی از این صنعت سود می برند.
مختاری اضافه کرد: نگاه به مساله حجاب از بعد اجتماعی دو ویژگی دارد؛ اول، نگاه آماری است. برای مثال تاثیر یا عدم تاثیر حجاب در طلاق. در بعد دوم نگاه در این حوزه باعث ابطال‌پذیری می شود، چرا که اوضاع و احوال و شرایط عوض می شود. مثلا وجود حجاب در فرانسه باعث بزهکاری اجتماعی می شود و در ایران نمی شود.
مختاری خاطر نشان کرد: در پارادایم دینی به حجاب به عنوان یک مولفه موجود در اجتماع نگاه نمی کنیم. ما نظر دین و مذهبمان را در مورد حجاب استخراج می کنیم. شما در این حوزه از یک امر قدسی صحبت می کنید و از جانب کسی که بالاتر از شماست و صلاح شما را بهتر می‌داند و هر چه که بگوید ما باید تعبدانه به آن سر بسپاریم. در بعضی از ادیان این موضوع به اشخاص جامعه سپرده شده است و حتی در اینجا هم به اجتماع کاری ندارد.
وی تصریح کرد: حجاب از مسائلی است که ترازویی برای وزن‌کشی آن نداریم. حجاب از مسائل روانی است که مربوط به اوضاع و احوال درونی است. حجاب، اعتقاد من به خصوصی‌سازی خودم است. در این کلمه اعتقاد خوابیده است؛ اعتقاد ناشی از تاریخ و احوالات درونی‌مان و روابط‌مان با دیگران است. بر این اساس ما می توانیم خودمان را خصوصی کنیم و یا نکنیم.
مختاری تصریح کرد: این موضوع را نمی شود در معرض رای گذاشت. چیزی را می توان به رای گذاشت که همه فهم باشد. حجاب بر اساس درونیات من است و اقتضائات ما بر اساس شرایط و درونیات ما متفاوت است. دیگران به حالات درونی ما آگاهی ندارند و به رای گذاشتن آن مضحک است.

در ادامه مطهره جاویدی، به عنوان موافق موضوع مناظره از لزوم ایجاد قوانین توسط نخبگان جامعه سخن گفت. وی اظهار کرد: ما جامعه‌ای را در نظر می‌گیریم که قرار است حکومتی را در آن از صفر تا صد بسازیم و 2 مولفه در پیش روی خود داریم. مولفه اول تجربه جوامع بشری و کشورهای دیگر و مولفه دوم قوانین سیاسی جوامع دیگر است. قوانین سیاسی و تجربه های بشری ثابت کرده است که همه ی آن چیزی که بشر به عنوان تئوری و فهم خود آن را دنبال می کند ممکن است در مواردی نادرست از کار در بیاید و بعدها به نتیجه برسند که همان فهم پیشین از مسائل درست بوده است.
وی اضافه کرد:در نگاه فلسفی قانون گذار باید نخبه ی خاص باشد و در حیطه خود کاملا متخصص باشد.موضوع دیگر این است که عدم تصویب قوانین ممکن است افرادی را که توانایی دارند برخلاف فهم عمومی عمل کنند به این کار ترغیب می کند.بر این اساس من معتقدم که ما باید نخبگانی داشته باشیم که برای این موضوع تصمیم بگیرند.
وی تشریح کرد:از نظر روانشناسی و اجتماعی ما در جامعه قرار است بحث جدی داشته باشیم و جامعه محل تعاملات اجتماعی است و قرار است بحث بر سر"من" و تعاملات من باشد.حداقل پوششی که نخبگان تصمیم می گیرند باید طوری باشد که خللی در کارهایمان پیش نیاید و در پیش هر ویژگی دیگری جنسیت ما به چشم مخاطب نیاید.
جاویدی تصریح کرد:در هر جامعه ای عقلا و نخبگان آن جامعه باید بر اساس دین،سنت و فهم عمومی قانون وضع کنند.منظور من دقیقا از موافقت برای حجاب همین است؛نخبگان باید حد و مرزی برای پوشش تعیین کنند.در جامعه افرادی هستند که متوجه فهم عمومی نمی شوند و باید قوانینی باشند که حد و مرز ها را تعیین کنند.
جاویدی بیان کرد:برخی افراد فهم عمومی کمی دارند و من موضوعی را برایتان مثال می زنم که م
انند حجاب است؛ازدواج.اگر قانون مانع نشود که مثلا ازدواج زیر 9 سال نباید صورت بگیرد و فردی که از فهم عمومی کمی برخوردار است قانون باید جلوی او را بگیرد.در گردشگری مکان هایی مانند اماکن مذهبی وجود دارند که باید پوشش خاصی داشته باشیم.منظور من است که در مسائل اقتصادی باید همه جانبه نگاه کنیم.
وی در پایان گفت:اگر به جامعه بشری از این زاویه نگاه کنیم که همه ی افراد بشر از کودکان و نوجوانان تا افراد مسن را شامل می شوند پس باید حقوق همه رعایت شود.

باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد، زهرا سادات حسینی

{jcomments on}