به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد؛ دومین جلسه از سلسله جلسات چهارشنبه‌های عفاف، با حضور دکتر هادی وکیلی، عضو هیات علمی گروه تاریخ، در روز چهارشنبه 14 آذرماه 1397 برگزار شد.
در این نشست دکتر وکیلی ابتدا در مورد حجاب در دوران پیشاتاریخی توضیحاتی ارائه داد و گفت: برای اطلاع از نحوه حجاب در دوران پیشاتاریخ که بیش از ده هزار سال پیش و از دوران پارینه سنگی تا عصر تاریخی است می‌توان از باستان‌شناسان و اسطوره‌ها کمک گرفت. نقش برجسته‌ها و نقاشی‌ها بازمانده از این دوران بیشتر مربوط به گل و گیاه و حیوان‌هاست اما آنهایی که تصویر انسانی است نشان می‌دهد که انسان آن دوران هم پوشیده بوده است. با این وجود، اطلاعات مربوط به این دوره بسیار محدود است.
وی ادامه داد: اما دوره تاریخی یعنی دورانی که ما از آن، منابع تاریخی مثل الواح، کتیبه‌ها و کتاب‌ در اختیار داریم و از 3000 سال پیش را شامل می‌شود. اکثر دنیای متمدن از این دوره، پوشش نسبتا کامل (پوشاندن سر، تن و پا) داشته‌اند. مثلا در ایران، هند، چین، مصر، و اروپا عمدتا این پوشش وجود داشته است و تقریبا تمام ادیان چه الهی و چه غیرالهی قائل به پوشش و عفاف بوده‌اند. تنها در دو مقطع از این دوره نشانه هایی از حداقلی شدن حجاب وجود داشته است یکی در برخی از قبایل غیر متمدن و دیگری در حد محدودی در تمدن یونان باستان. اما بطور کلی حجاب و عفاف برای تمام تمدن‌های پیشین مهم بوده و عبور از خطوط قرمز در روابط جنسی مجازات‌های سنگین به همراه داشته است.
دکتر وکیلی سپس بحث خود را با بیان تاریخچه حجاب در ایران باستان ادامه داد و عنوان کرد: در دوره هخامنشی، مرد و زن ایرانی پوشش کامل داشته است. در دوره سلوکیان، نمادهایی از پوشش بینابینی دیده می‌شود اما به زودی این دولت هم ایرانیزه می‌شود. در حکومت اشکانیان مانند هخامنشیان، پوشش کامل بوده است اما اندکی تفاوت در این پوشش دیده می‌شود مثلا بعضی مردان ریش ندارند یا قبا کمی کوتاهتر است. در دوره ساسانیان، پوشش محکم تر و بلندتر می‌شود. برخی دلیل این امر را رسمی شدن دین زرتشتی می‌دانند. بعد از ورود اسلام به ایران، مردم در فاصله 4 قرن به تدریج مسلمان می‌شوند و پوشش اسلامی را برمی‌گزینند. در دوره ایلخانیان که مغول‌ها به ایران وارد شدند، می‌بینیم زنان مغولی ساکن ایران هم مانند ایرانیان پوشیده هستند در حالیکه اساساً مغول‌ها در پوشش رهاتر بودند. این وضعیت تا دوره قاجار ادامه دارد.
دکتر وکیلی در ادامه درباره مسئله حجاب گریزی و حجاب ستیزی در دوره قاجار سخن گفت و گفت: در اواسط دوره قاجار زمزمه‌هایی از حجاب گریزی و حجاب ستیزی به گوش می‌رسد. در زمان مشروطه، مقالاتی در دفاع از بی‌حجابی نوشته شده و بعدا اشعاری سروده می‌شود که به نقد و تمسخر حجاب می‌پرداخت. این جریان از طریق کسانی که تحت‌تأثیر غرب بودند رواج یافت. در زمان رضاشاه، او به این جمع بندی رسید که حجاب باید ممنوع شود. وی اجازه کشف حجاب را در سال 1314 داد و بعد از آن هم دستور منع حجاب داد.
وی افزود: این سیاست، چه در دوره قاجار که با حربه زور اجرا شد و چه در دوره پهلوی که از طرق فرهنگی سعی در کشف حجاب مردم داشتند، موفق نبود و اکثر زنان ایرانی از خود مقاومت نشان دادند. تا اینکه وارد جمهوری اسلامی می‌شویم و حجاب رسمیت می‌یابد.
دکتر وکیلی در پایان اظهار کرد: بحران هویت باعث می‌شود برخی افراد تصور کنند که انسان مفیدی نیستند و باید خود را به شکل یک دیگری که بهتر از آنهاست درآورند. اما ما باید به هویت ایرانی و اسلامی خود بازگشت کنیم و چه در پوشش و چه سایر ارکان زندگی، این هویت را حفظ نماییم و بدان افتخار کنیم.

باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد: جمیلی

{jcomments on}