به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد، به همت گروه علوم اجتماعی، جلسه گفتگو با دکتر علی یوسفی، دانشیار گروه علوم اجتماعی و رئیس پژوهشکده زیارت و گردشگری دانشگاه فردوسی با موضوع زیارت اربعین، در تاریخ 16 مهر 99 برگزار شد.
دکتر یوسفی در ابتدا درخصوص کارکردهای اجتماعی پیاده‌روی اربعین اظهار کرد: پیاده‌روی اربعین به خاطر گستردگی آن، به مرور زمان، موجب تقویت انسجام و پیوند بین معتقدین و شیعیان و اثر مثبت روحی و جمعی می‌گردد که این یکی از ابعاد اجتماعی این مناسک است. همچنین این مراسم کارکرد درونی‌‌سازی و جامعه‌پذیری فرهنگ تشیع را نیز دارد.
وی در پاسخ به پرسش امکان بروز تعارض و تفرقه در اثر انجام مناسک مذهبی، بیان کرد: اگر به معنای اصلی عبادی مناسک نگاه کنیم، در ذات آنها تعارض و قشری‌نگری وجود ندارد. از دل عبادات اصیل مذهبی تفرقه و تضاد بیرون نمی‌آید. لذا هرچه اصالت عمل و خلوص آن بیشتر باشد و ملاحظات غیرمذهبی در عمل مذهبی ورود پیدا نکند، مشکلی در آرامش و آسایش زندگی انسانی ایجاد نخواهد شد.
دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی درباره آسیب‌ها و مخاطرات تهدیدکننده پیاده‌روی اربعین گفت: دغدغه و آفتی که این مراسم مذهبی را تهدید کرده و دستخوش چالش می‌کند، مداخله سیاسی در این فرایند است. هرچه تکیه بر مردم و خیرات و مداخله سیاسی کمتر باشد، آثار مثبت، تقویت پیوندها و رویکردهای مثبت اجتماعی را به دنبال خواهد داشت. اگرچه که این مراسم مذهبی معانی و احساسات ناب مذهبی را پرورش می‌دهد و بر آفت‌ها و نزاع‌های مذهبی غلبه دارد و بیشتر در مسیر پرورش احساسات مذهبی پیش می‌رود.
وی ادامه داد: پیاده‌روی اربعین جزو معدود گردهمایی‌های مذهبی است که در بین مسلمانان منحصر به فرد می‌باشد و به غیر از مسلمانان و شیعیان، برای پیروان سایر ادیان نیز جذابیت دارد. اگرچه این مراسم مذهبی در اصل به صورت جمعی تعریف نشده و فردی است، اما به دلیل داشتن قید زمان و مکان، همه باورمندان به سمت آن سرازیر می‌شوند.
رییس پژوهشکده زیارت و گردشگری افزود: در زمان پیاده‌روی اربعین، افراد برای مدتی به شیوه دیگری زندگی می‌کنند و عادتواره‌های خود را به حالت تعلیق درمی‌آورند. شیوه تغذیه، استراحت و کیلومترها طی کردن یک مسیر به گونه ای می باشد که ممکن است در زندگی خود چنین تجربه‌ای برایشان پیش نیاید. طبق نتایجی که از تحقیق سال گذشته ما به دست آمد، عمده اشتغال ذهنی زواران در زمان پیاده‌روی، زمزمه دعا و افکار مذهبی است.
دکتر یوسفی درخصوص فواید برگزاری این مراسم مذهبی خاطرنشان کرد: در پیاده‌روی اربعین، پیوندهای جمعی هم به صورت درون‌گروهی و هم برون‌گروهی تقویت می‌شود. نتایج به دست آمده از پژوهشی که سال گذشته با عده‌ای از دانشجوها انجام دادیم، نشان می‌دهد که ایرانی‌ها بیشتر کنجکاو و علاقه‌مند به صحبت و بازدید از موکب‌های عراقی بودند. روابط دوستی بین آنان ایجاد شده و جز در این مناسبت، چنین فرصتی فراهم نمی‌شود. پیاده‌روی اربعین خیلی از قضاوت‌ها و پیش داوری‌های منفی را تعدیل می‌کند. زائران در این ایام سخاوت و حضور در جمع را در مقیاس بسیار گسترده و متفاوت تجربه می‌کنند.
ایشان در پایان درپاسخ به تاثیر بیماری کرونا بر عادات مذهبی و زیارت بیان کرد: کرونا بسیاری از عادات از جمله عادات مذهبی را تغییر داده و می توان گفت آنها را به حالت اصیل‌تری بازگردانده است. لمس کردن مکان‌ها و اشیا مختلف مقدس که ممکن است آسیب‌زا باشد، در دوران کرونا دیگر انجام نمی‌شود. آداب زیارت دچار تغییرات اساسی شده که اتفاقی مثبت است. چرا که موجب از بین رفتن خرافات و ایجاد خودمراقبتی در اعمال مذهبی می‌شود و من این را به نفع مذهب و دیانت می‌دانم.
خبرنگار باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد: یگانه تقی زاده
{jcomments on}
