عضو هیئت علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه فردوسی مشهد گفت: خاک یکی از نعمت‌‌های خدادادی است که در اختیار ما قرار داده شده، تا بتونیم نیازهایمان را تامین کنیم که مهم‌ترین آن، نیاز غذایی است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد، نشست روز جهانی خاک به همت مدیریت سبز دانشگاه فردوسی مشهد، در تاریخ دوشنبه 15 آذرماه 1400 برگزار شد.
محمد امامی در این نشست اظهار کرد: جمعیت بشری روزبه‌روز در حال افزایش و از طرفی، منابع خاک ما محدود است. در اثر عوامل مختلف مانند شور شدن یا فرسایش خاک، این منابع کمتر هم می‌شوند.
وی ادامه داد: از بیش از دو دهه قبل، متخصصین علوم خاک به این نتیجه رسیدند که جهت تاکید بر ارزش امنیت خاک برای سیاستمداران و مسئولین، روز پنج دسامبر را که در واقع روز تولد پادشاه سابق تایلند است، به عنوان روز جهانی خاک نام‌گذاری کنند. به همین خاطر، ما هم هرساله مراسمی را از طرف انجمن خاک داریم که در سطح کشور هم برگزار می‌شود.
این عضو هیئت علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه فردوسی درخصوص تغییرات اقلیمی تصریح کرد: شاید اولین مشخصه‌ای که هنگام صحبت درباره اقلیم در ذهن ما ایجاد می‌شود، بارندگی باشد که تاثیر زیادی در منابع آب دارد. تحقیقات انجام شده نشان می‌دهند که طی چند سال آینده، با افزایش دمای پیشینه و متوسط دما در هر فصل، تا 50 سال آینده افزایش دما را خواهیم داشت.
وی افزود: طی شبیه‌سازی پدیده تغییر اقلیم که در قائم‌شهر ایجاد شده، تغییرات بارشی و اقلیمی در آینده، موجب وقوع سیلاب‌های فصلی در ماه‌های پربارش و وقوع خشکسالی و کمبود آب در فصل‌های کم‌بارش خواهد شد. همچنین تغییری که در غرب کشور ایجاد شده، نشان می‌دهد که از تعداد روزهای یخبندان متوسط و شدید کاسته می‌شود و دما افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه، تغییر اقلیم می‌تواند باعث تغییر درجه حرارت خاک شود.
محمد امامی درخصوص پدیده شور شدن خاک بیان کرد: وقتی که آب از لایه‌های زیرین به سطح خاک می‌رسد، تبخیر می‌شود؛ اما املاح موجود در آن، در سطح خاک باقی می‌مانند. از آن‌جایی که ریشه گیاه، عناصر غذایی را از لایه‌های سطحی خاک جذب می‌کند، رشد آن کاهش می‌یابد و شور شدن خاک رخ می‌دهد. ضمن این‌که در فصول خشک سال، موضوع تبخیر شدیدتر نیز می‌شود.
در ادامه، رئیس روابط عمومی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی شمال شرق کشور گفت: ارزش اقتصادی خاک با توجه به کارکردهای مختلفی که دارد، مانند استفاده از خاک به عنوان بستر گیاه در کشاورزی، به عنوان گل حفاری در صنعت و غیره می‌تواند مورد بررسی قرار گیرد.
محبوبه پرورش درخصوص توسعه پایدار خاطرنشان کرد: هنگام صحبت از منابع طبیعی اعم از آب، جنگل، معدن و خاک، بحث توسعه پایدار نیز مطرح می‌شود. الگوی ما برای توسعه پایدار، سازوکاری است که ما در استفاده از منابع طبیعی داریم. آن‌چه که توسعه پایدار را رقم می‌زند، در درجه اول استفاده آگاهانه از منابع طبیعی است.
وی ادامه داد: استفاده آگاهانه، یعنی به گونه‌ای استفاده کنیم که نیازهای فعلی ما را برطرف کند، کیفیت زندگی ما را ارتقا دهد و در نهایت، محیط زیست و منابع طبیعی را برای نسل آینده حفظ و نگهداری نماید. بنابراین، توسعه پایدار یک مثلث است که سه رأس آن را اجتماع، اقتصاد و محیط زیست تشکیل می‌دهد. اگر در استفاده از منابع طبیعی هر سه را در کنار هم نداشته باشیم یا صرفا به ارزش اقتصادی خاک توجه کنیم، به توسعه پایدار نخواهیم رسید.
این فارغ‌التحصیل دکترای زمین‌شناسی اقتصادی تصریح کرد: خاک دارای ارزش ذاتی است و از جمله این ارزش‌ها، می‌توانیم به مواردی همچون سکونتگاه ما و دیگر جانداران بودن، سر زنجیره تولید بودن و همچنین استراتژیک بودن آن اشاره کنیم. علاوه بر این‌ها، خاک دارای ارزش افزوده است؛ چه زمانی که به‌عنوان خاک کشاورزی و چه زمانی که به‌عنوان خاک معدنی استفاده شود.
محبوبه پرورش درخصوص ظرفیت موجود در بیابان‌ها عنوان کرد: شاید ذهنیت بسیاری از ما در مورد بیابان این باشد که نامناسب و غیر کاربردی است و برایمان ایجاد مشکل می‌کند؛ اما در اصل، بیابان ثروت بوده و نگاه ما به آن اشتباه است. خاک‌های بیابانی، زیستگاه گیاهان بسیار مهم هالوفیت هستند.
وی افزود: این گیاهان به دلیل خشکی زمین و به دنبال آب بودن، ریشه‌های بسیار عمیقی دارند که فلزهای زیادی را در خود ذخیره می‌کند. متاسفانه ما به خوبی در کشور از این‌ها استفاده نمی‌کنیم. کشورهای دیگر با روش‌های خاصی، آن دسته از گیاهانی را که در پالایش محیط استفاده می‌کنند، مجددا تبدیل به خاکستر و فلزاتی مثل آرسنیک، نیکل، کروم و غیره را استخراج می‌کنند.
در ادامه این نشست، دبیر شورای راهبردی دانشگاه سبز، جزئیاتی را در ارتباط با اهمیت خاک و حفظ آن و همچنین خاک‌های تحول‌یافته در ایران اظهار کرد: میزان متوسط فرسایش در ایران، بیش‌تر از تولید خاک است؛ که این زنگ خطری است که باعث کاهش میزان تولید محصولات می‌شود. این تناسب باید به جایی برسد که میزان فرسایش، با میزان خاکسازی برابری کند.
سپس، فاطمه ناصری عنوان کرد: دانشمندی به نام ژئوزولت می‌گوید ملتی که خاک خود را نابود کند، در اصل خودش را نابود کرده است. این سخن جای تامل دارد، زیرا در بسیاری از کشور به فرسایش خاک اهمیت داده نمی‌شود.
این متخصص فرونشست و مخاطرات زمین در ارتباط با عوامل تهدیدکننده خاک تصریح کرد: مهم‌ترین عامل تهدید کننده خاک، فرسایش و عوامل دیگر، فرونشست، زمین‌لغزه و آلودگی‌های خاکی هستند.
خبرنگاران باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد: فاطمه مقیمی و حانیه ظریف
دبیر کارگروه پوشش خبری: یگانه تقی‌زاده
- تعداد بازدید: 260
