رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی در نشست «از عدالت ترمیمی تا دانشگاه ترمیمی» که به همت باشگاه توانا دانشگاه فردوسی مشهد و با همکاری انجمن های علمی دانشجویی و دبیرخانه شهر ترمیمی شهرداری مشهد و دبیرخانه سومین همایش بین المللی عدالت ترمیمی دانشکده حقوق دانشگاه تربیت در تاریخ 21 مهرماه در محل تالار اندیشه دانشگاه فردوسی برگزار شد؛ گفت: اندیشه عدالت ترمیمی، رقیب اندیشه عدالت کیفری بوده و سیستم‌ غیررسمی صلح‌طلبانه و مسالمت‌جویانه برای رسیدگی به دعاوی کیفری است.

به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد، عبدالرضا جوان‌جعفری در نشست انجمن عدالت ترمیمی اظهار کرد: اندیشه عدالت ترمیمی، شامل مکانیزم‌هایی از جمله برگزاری جلسات، تامین مسئولیت و ایجاد حس پشیمانی در فرد بزهکار، گرفتن رضایت بزهدیده و تامین خسارت روابط آسیب‌دیده، اعتمادسازی و برگرداندن وضعیت به حالت قبل است. همچنین تا حد ممکن از قرار گرفتن فرد بزهکار و بزهدیده در فرایند عدالت کیفری به علت آسیب‌های این فرایند جلوگیری می‌کند.

سپس، محمد فرجیها درخصوص عدالت ترمیمی و لزوم آن اظهار کرد: این را همه می‌پذیریم که مجازات درمان نیست؛ بلکه خود، درد بی‌درمان است. مثال ساده‌اش هم این است که افراد هر چه بیشتر زندان می‌روند، احتمال برگشت به آنجا بیشتر می‌شود. آمار و ارقام نشان‌ می‌دهند که این‌ روش، پاسخگو نبوده است.

وی ادامه داد: دانشگاه، بخشی از جامعه و خانه دوم ماست و مراجع شبه‌قضایی خاص خود را در حوزه اساتید، کارکنان و دانشجویان دارد. جرائم، تخلفات و مسائل غیراخلاقی و خلاف شئون دانشجویی در دانشگاه اتفاق می‌افتد و طی فرایندی رسمی و قانونی از یک مرجع شبه‌قضایی به نام کمیته انضباطی رسیدگی‌ها شروع و انجام می‌شود.

دانشیار دانشکده حقوق دانشگاه تربیت مدرس درباره به‌کارگیری عدالت ترمیمی در دانشگاه تصریح کرد: در دانشگاه با این‌که با مجازات‌هایی مانند اعدام روبرو نیستیم؛ اما برخوردهایی که می‌شود، آثار و تبعات سوئی دارند. در این حوزه، شاکی منفعتی از رسیدگی‌های رسمی نمی‌برد و به محض طرح شکایت، موضوع و پرونده از کنترل او خارج می‌شود. از این‌جا به بعد دیگر هدف تامین رضایت او نیست و دانشگاه طبق مقررات خودش پیگیری می‌کند. این رسیدگی‌های رسمی عواقب ناخوشایندی به لحاظ تنش‌ها، اضطراب‌ها و تبعات خانوادگی آن دارد.

وی افزود: برای بهبود اوضاع، فرایند اندیشه عدالت ترمیمی را بیان کردیم و امید دارم که در دانشگاه به خوبی آن را پیاده‌سازی کنیم. با مقررات کمیته انضباطی و اصراری که دانشگاه به حل مسالمت‌آمیز اختلافات دارد، پرونده‌ها اصلا به مراجع قضایی بالاتر نمی‌رسد و بررسی آن‌ها با حضور دو نفر دانشجو در کمیته انضباطی به عنوان نمایندگان دانشجویان و مقرراتی که وجود دارد، انجام می‌گردد‌.

فرجیها درخصوص شیوه پیش‌بردن فرایند کار خاطرنشان کرد: می‌توان با برگزاری نشست‌های عدالت ترمیمی و از مسیر این انجمن، بخش عمده‌ای از تبعات و آثار رسیدگی‌های رسمی را از بین برد. با تامین رضایت بزهدیده و با ایجاد مسئولیت و ندامت برای فرد بزهکار و مکانیزم‌های جبرانی که در دانشگاه وجود دارد، فرآیند کار به بهترین شکل پیش خواهد رفت. ما در عدالت ترمیمی می‌خواهیم ببینیم چگونه آسیب‌ها و مسائل ناشی از جرم را مدیریت کنیم.

وی درباره ویژگی‌های انجمن عدالت ترمیمی عنوان کرد: ویژگی اول این انجمن، مشارکت دانشگاه در حوزه نظریه‌پردازی و ایجاد کرسی‌های عدالت ترمیمی و ویژگی بعدی، ایجاد روابط ترمیمی میان استاد و دانشجو، دانشجو و کادر اداری و تمامی اعضای دانشگاه است. ویژگی سوم، بازبینی شاخص‌های ارزیابی استاد و دانشجو است. باید از سمت شاخص‌های کمی مانند تعداد مقالات، به شاخص‌هایی مانند میزان برقراری ارتباط با جامعه و پرداختن به مسائل آن روی بیاوریم. ویژگی آخر، مشارکت دانشگاهیان در گفتمان‌های مربوط به صلح و جنگ است. فرایند عدالت ترمیمی، با قبول کردن مسئولیت و احساس ندامت فرد بزهکار شروع می‌شود و اصل این اندیشه، برپایه مسئولیت‌پذیری است.

شایان ذکر است، علاوه بر سخنرانان مدعو، این جلسه با حضور دکتر سروی، مسئول دبیرخانه شهر ترمیمی و جناب آقای دانایی، مسئول باشگاه توانا انجام شد و در پایان نشست، ایشان به عنوان دبیر ایده دانشگاه ترمیمی انتخاب شدند.

خبرنگار باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد: فاطمه مقیمی

دبیر کارگروه پوشش خبری: یگانه تقی‌زاده