فعال حوزه ترجمه و نشر گفت: اگر همین حالا کار ترجمه و شناساندن ادبیات فارسی را به صورت صحیح شروع کنیم، باز هم ۲۰ سال عقب هستیم.
به گزارش باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد، افشین شحنه‌تبار در ویژه برنامه لایو اینستاگرامی «محبوبیت ادبیات ایران در غرب» در خصوص تاسیس انتشارات شمع و مه اظهار کرد: حس می‌کردم باید انتشاراتی باشد که به صورت تخصصی ادبیات ایران را به کشورهای دیگر معرفی کند. به خاطر همین در کنار ادامه دادن به کار نشر در ایران انتشارات شمع و مه را در سال ۲۰۰۳ در انگلستان راه‌اندازی کردم و دست به ترجمه و نشر به زبان‌های مختلف به ویژه انگلیسی، فرانسوی و لهستانی زدیم.
وی ادامه داد: در حوزه ادبیات داستانی ۱۵۰ کتاب را ترجمه و منتشر کرده‌ام و در ۵۰ نمایشگاه حضور داشته‌ام. ۱۲ سال است که در حوزه ایران‌شناسی با دانشگاه لوزان سوئیس همکاری می‌کنم که منجر به چاپ ۱۲ عنوان کتاب شده است.
مدیر انتشارات شمع و مه درخصوص ترجمه‌های پرفروش این انتشارات بیان کرد: کتاب‌های آقای مرادی کرمانی به خاطر چهره بین‌المللی ایشان پرفروش‌ترین کتاب‌های نشر ما بوده‌اند. تاکنون ۱۵ عنوان کتاب از ایشان ترجمه کرده‌ایم و مجموعه کامل قصه‌های مجید نیز در چاپخانه است.پس از آن کتاب رابین‌هود صحرا از آقای مسعود بهنود و کتاب کیمیا خانم از خانم سعیده قدس قرار دارند.
وی در خصوص استقبال غرب از آثار مولانا خاطرنشان کرد: مولانا علی‌رغم قدمت ۸۰۰ ساله، زبانی جهانی دارد. زبان عرفانی وی نیز برای مردمی که امروزه درگیر ماشین و صنعتی شدن هستند، جذاب است. از یک قرن پیش ترجمه‌های کاملی از آثار مولانا انجام شده که باعث آشنایی مردم با وی شده است. همچنین آهنگ‌های بسیاری بر روی اشعار مولانا ساخته شده است. البته ترجمه آثار مولانا بی‌نهایت دشوار است تا حدی که می‌توان گفت هیچ کدام از ترجمه‌های آثار مولانا در واقع ترجمه نیست، بلکه شبیه‌سازی است.
مدیر انتشارات شمع و مه در خصوص ترجمه آثار محمود دولت آبادی بیان کرد: از آقای دولت‌آبادی جای خالی سلوچ را به زبان فرانسه ترجمه کرده‌ایم اما فکر می‌کنم بسیار بیشتر از این باید به آثار ایشان بپردازیم. آثار ایشان بی‌نظیر است، اما ترجمه آنها به دلیل ساختار نویسندگی ایشان بسیار دشوار است. گاهی اوقات ترجمه آثار ایشان به دلیل فرم بومی آنها حتی از ترجمه آثار مولانا سخت‌تر می‌شود.
شحنه‌تبار درباره ارزیابی عملکرد مترجمان و ناشران ایرانی در شناساندن ادبیات فارسی تصریح کرد: ما به در زمینه ترجمه و شناساندن ادبیات فارسی به حدی عقب هستیم که نمی‌توانیم ذائقه سنجی کنیم. برای اینکه بدانیم مخاطب خارجی از کدام سبک ادبیات ما بیشتر خوشش می‌آید، باید در هر سبک یا ژانر ۱۰۰ اثر را ترجمه کنیم. اگر همه انتشارات ایران از امروز کار ترجمه و شناساندن را شروع کنند، ما باز هم ۲۰ سال عقب هستیم.
این فعال حوزه ترجمه و نشر تاکید کرد: در خارج از ایران اطلاعات نسبت به ایران بسیار کم و حاصل مدیا است. رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی خارجی نیز چندان از ایران مثبت نمی‌گویند و در این فضا کار کردن برای ادبیات فارسی بسیار سخت است.در ادامه برنامه، ایران شناس و مترجم لهستانی درخصوص پایان‌نامه کارشناسی خود با موضع آثار گلی ترقی اظهار کرد: موضوعاتی که خانم گلی ترقی در کتاب‌هایش دنبال می‌کند، برای من بسیار جذاب است. ایشان هم به مهاجرت می‌پردازد و هم دنیای سنتی ایران را به تصویر می‌کشد و نوشته‌هایش از طنز بهره‌مند هستند. به نظر من «دو دنیا» و «جایی دیگر» از بهترین آثار ادبیات داستانی معاصر ایران هستند.
وی درخصوص استقبال از آثار ایرانی بیان کرد: هنوز هم در لهستان آنطور که باید به شعر فارسی توجهی نشده و بیشتر توجه‌ها فقط معطوف به مولانا است. در کنار اشعار او تا کنون «صدای پای آب» سهراب سپهری و مجموعه‌ای از دوبیتی های باباطاهر ترجمه شده است؛ اما این ترجمه‌ها توسط انتشارات مختلفی انجام شده و برای همین پس از مدت کوتاهی ناپیدا میشوند و فرصتی برای آشنایی مردم عام با این آثار پیش نمی‌آید.
درتا سواپا افزود: در لهستان بیشتر آثار مربوط به ایران آثاری هستند که توسط نویسندگان مهاجر به زبان انگلیسی نوشته شده و بعد به لهستانی ترجمه شده‌اند. این آثار نمی‌توانند به خوبی ادبیات فارسی و فرهنگ ایران را منعکس کنند. تاکنون کتاب طوبی و معنای شب اثر شهرنوش پارسی‌پور، «چشم‌هایش» بزرگ علوی و بوف کور صادق هدایت از زبان فارسی ترجمه شده‌اند، اما به شدت نایاب هستند.
وی درباره میزان آشنایی مخاطب خارجی با ادبیات فارسی تصریح کرد: مخاطب خارجی هنوز در ابتدای شناخت انواع و اقسام ژانرهای ادبیات داستانی فارسی است. در واقع این مخاطب بیشتر با آثاری با موضوعات کلیشه‌ای با ادبیات فارسی برخورد داشته است و ممکن است از وجود ژانرهای دیگر بی‌خبر باشد.
برگزیده جایزه ژورف کنراد درخصوص تصورات پیرامون بانوان ایرانی بیان کرد: این تصور در خارج از ایران تا حدی وجود دارد که زن ایرانی بسیار سنتی و از خیلی چیزها محروم است. این باعث شده تا بخواهم مجموعه‌ای آماده کنم که علاوه بر ترجمه آثار نویسندگان زن ایرانی، با آنها گفتگویی هم داشته باشم تا مخاطب خارجی بیشتر و بهتر با جایگاه و نقش و عملکرد زنان ایرانی آشنا شود.
سواپا درباره پیش‌داوری‌ها درباره ایران اظهار کرد: پیش داوری حاصل ناآگاهی و کمبود اطلاعات است. راه چاره آن این است که هرچه بیشتر بنویسیم و ترجمه کنیم. البته افرادی را داریم که به ایران سفر کرده‌اند و در سفرنامه و گزارش‌های سفر خود از ایران بسیار خوب گفته‌اند. مثلا در لهستان ۶ یا ۷ عنوان کتاب در این مورد وجود دارد.
خبرنگار باشگاه خبرنگاران دانشگاه فردوسی مشهد: سینا نصیری